Gade kòd pou Vitès

{{eboch}}
{{definisyon
|fanmi=non
|sans=Nan [[fizik]], vitès se yon [[grandè]] ki mezire rapò evolisyon nan tan
|imaj=
|gade=[[akselerasyon]], [[pozisyon]],[[distans]],[[tan]]
|nòt=
|referans=
}}
Nan [[fizik]], [[vitès]] se yon [[grandè]] ki mezire rapò evolisyon nan tan. Egzanp: Vitès [[sedimantasyon]], vitès [[reyaksyon chimik]].Vitès se yon distans yon objè vwayaje pou chak inite tan.<ref>{{Cite web |url=http://www.glencoe.com/sec/science/mlg/mss/HaitianCreole_ms_S.pdf |title=Kopi achiv |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120119061132/http://www.glencoe.com/sec/science/mlg/mss/HaitianCreole_ms_S.pdf |dead-url=yes }}</ref> 


Nan domèn [[fizik mekanik]] ([[sinematik]]), vitès se yon [[grandè vektoryel]] ki mezire, pou yon [[mouvman]], rapò distans sou tan.

== Vitès nan sinematik ==

Vitès kurviliy se yon distans <math>d</math> li fè nan yon inite de tan <math>t</math>. Vitès kurviliy se yon mezi eskalè (ki pa genyen [[direksyon]])

:<math>v = \frac{d}{t}</math> 

[[Vèktè]] vitès ou vitès nan lespas ki vèktè

:<math>\vec{v} = \frac{\vec{\mathrm dr}}{\mathrm dt}</math>

Grandè vèktè, sè divizion distans sou tan e direksyon se direksyon mouvman kò.

Fòmèlman, vèktè vitès se derive pozisyon kè bazé sou tan. lè nou su li pa genyen konsuzyon, nou rele vèktè-vitès simpleman "vitès". Isi, vitès, se yon grandè vektoryel.

== Inite ==

[[Sistèm Entènasyonal|Inite intènasyonal]] vitès se "Mèt pa segond" (m.s-1 ou m/s). Pou [[machin]], inite vitès, se "kilomèt pa e" (km/h) ( 1 km/h = 0.277778 m/s ), inite anglo-saxon ki tele Milalè (MPH; mi/h) ( 1 mi/h = 0.44704 m/s ). Nan marin, nou utilize yon inite ki rele neu ki vle di yon mil marin par e. Yon neu signifye 0.5144 m.s-1. Nan avyasyon, nou mezire vitès an "Mach". Mach 1, sé la vitès di son. Vitès son li varye selon presyon e tanperatu lè, mè sou latè, Mach 1 se egal a 340 m.s-1

== Vèktè vitès ==

Vèktè-vitès instantane <math>\vec v</math> yon kò don pozisyon nan tan <math>t</math> genyen valè <math>\vec x(t)</math> kalkile kon derive 


:<math> \vec v = \frac {\mathrm d\vec x}{\mathrm dt}</math>


[[akselerasyon|Akselerasyon]] se [[derive]] vitès nan tan e vitès se [[derive]] distans nan tan.

[[akselerasyon|Akselerasyon]] se yon chanjman vitès nan yon peryòd tan. [[akselerasyon|Akselerasyon]] mwayen <math>a</math> de yon kò ki chanje vitès de <math>v_i</math> a <math>v_f</math> pandan yon peryiod tan <math>t</math> ka kalkyke ak formul:


:<math> a = \frac {v_f - v_i} t</math>


Vèktè [[akselerasyon]] enstantane <math>\vec a</math> yon kò don pozisyon nan tan <math>t</math> li done pa <math>\vec x(t)</math> li ye:


:<math>\vec a = \frac {\mathrm d\vec v} {\mathrm dt} = \frac {\mathrm d^2\vec x} {\mathrm dt^2}</math>


Vitès final yon kò ki genyen vitès inisyal <math>vi</math> e li akselere ak yon akselerasyon konstant de <math>a</math> sou yon peryiod tan <math>t</math> li ye:


:<math> v_f = v_i + a t \,</math>


Vitès mwayen yon kò ki sibi yon akselerasyon konstan se:


:<math> v_m = \frac {v_f + v_i} 2</math>


Pou twouve deplasman <math>d</math> yon kò ki akselere sou yon peryiod tan <math>t</math>


:<math> d = t \times \frac {v_i + v_f} 2</math>


Si nou konnen selman vitès inisyal: 


:<math> d = v_i t + \frac {a t^2} 2</math>


Si nou genyen distans ee akselerasyon me no pa genyen peryiod tan:


:<math> v_f^2 = v_i^2 + 2 a d</math>


Enèji sinetik yon kò ki deplase, li ye depandan mas li e depandan kare vitès li:

:<math>E_c = \tfrac1 2 mv^2 </math>

==Referans==
*Pou konnen plis ...
{{reflist}}


[[kategori:fizik]]

[[mr:चाल (भौतिकी)]]